BİRİNCİ KİTAP
Kişiler Hukuku

İKİNCİ KISIM
Tüzel Kişiler

BİRİNCİ BÖLÜM
Genel Hükümler

A. Tüzel kişilik

Madde 0047:
Başlıbaşına bir varlığı olmak üzere örgütlenmiş kişi toplulukları ve belli bir amaca özgülenmiş olan bağımsız mal toplulukları, kendileri ile ilgili özel hükümler uyarınca tüzel kişilik kazanırlar.
Amacı hukuka veya ahlaka aykırı olan kişi ve mal toplulukları tüzel kişilik kazanamaz.

B. Hak ehliyeti

Madde 0048:
Tüzel kişiler, cins, yaş, hısımlık gibi yaradılış gereği insana özgü niteliklere bağlı olanlar dışındaki bütün haklara ve borçlara ehildirler.

C. Fiil ehliyeti

I. Koşulu
Madde 0049:
Tüzel kişiler, kanuna ve kuruluş belgelerine göre gerekli organlara sahip olmakla, fiil ehliyetini kazanırlar.

II. Kullanılması
Madde 0050:
Tüzel kişinin iradesi, organları aracılığıyla açıklanır.
Organlar, hukuki işlemleri ve diğer bütün fiilleriyle tüzel kişiyi borç altına sokarlar.
Organlar, kusurlarından dolayı ayrıca kişisel olarak sorumludurlar.

D. Yerleşim yeri

Madde 0051:
Tüzel kişinin yerleşim yeri, kuruluş belgesinde başka bir hüküm bulunmadıkça işlerinin yönetildiği yerdir.

E. Kişiliğin sona ermesi

I. Sınırlı devam etme
Madde 0052:
Sona eren tüzel kişinin kişiliği, ehliyeti tasfiye amacıyla sınırlı olmak üzere tasfiye sırasında da devam eder.

II. Malvarlığının tasfiyesi
Madde 0053:
Tüzel kişinin malvarlığının tasfiyesi, kanunda ve kuruluş belgesinde aksine hüküm bulunmadıkça, terekenin resmi tasfiyesine ilişkin hükümlere göre yapılır.

III. Malvarlığının özgülenmesi
Madde 0054:
Tüzel kişinin malvarlığı, kanunda veya kuruluş belgesinde başka bir hüküm bulunmadıkça ya da yetkili organı başka türlü karar vermedikçe, en yakın amacı güden kamu kurum veya kuruluşuna geçer.
Bu malvarlığı olanak ölçüsünde daha önce özgülendiği amaç için kullanılır.
Hukuka veya ahlaka aykırı amaç güttüğü için kişiliği mahkeme kararıyla sona eren tüzel kişinin malvarlığı her halde ilgili kamu kuruluşuna geçer.

F. Saklı hükümler

Madde 0055:
Kamu tüzel kişileri ile ticaret şirketleri hakkındaki kanun hükümleri saklıdır.

İKİNCİ BÖLÜM
Dernekler

A. Kuruluşu

I. Tanımı
Madde 0056:
Dernekler, gerçek veya tüzel en az yedi kişinin (1) kazanç paylaşma dışında belirli ve ortak bir amacı gerçekleştirmek üzere, bilgi ve çalışmalarını sürekli olarak birleştirmek suretiyle oluşturdukları, tüzel kişiliğe sahip kişi topluluklarıdır.
Hukuka veya ahlaka aykırı amaçlarla dernek kurulamaz.

(1)(Bu kısımda yer alan "en az yedi gerçek kişinin" ibaresi; 07.08.2003 tarih ve 25192 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 4963 sayılı Kanunun 31 inci maddesiyle metinde görüldüğü şekilde değiştirilmiştir.)

II. Dernek kurma hakkı
Madde 0057:
Herkes, önceden izin almaksızın dernek kurma hakkına sahiptir.
Dernek kurucularının fiil ehliyetine sahip olması gerekir.
Her derneğin bir tüzüğü bulunur.
Dernek tüzüğünde derneğin adı, amacı, ( ... ) (1) gelir kaynakları, üyelik koşulları, organları ve örgütü ile geçici yönetim kurulunun gösterilmesi zorunludur.
Dernek tüzüğü, kanunun emredici hükümlerine aykırı olamaz.
Dernek tüzüğünde düzenlenmemiş konularda kanun hükümleri uygulanır.

(1)(Bu kısımda yer alan "yerleşim yeri, kurucuları," ibaresi; 23.11.2004 tarih ve 25649 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 5253 sayılı Kanunun 38/B maddesiyle madde metninden çıkarılmıştır.)

IV. Tüzel kişiliğin kazanılması
1. Kazanma anı
Madde 0059:
Dernekler, kuruluş bildirimini, dernek tüzüğünü ve gerekli belgeleri yerleşim yerinin bulunduğu yerin en büyük mülki amirine verdikleri anda tüzel kişilik kazanırlar.
Kuruluş bildiriminin içeriği ve gerekli belgelerin nelerden ibaret olduğu, yönetmelikte gösterilir.

2. İnceleme
Madde 0060:
Kuruluş bildirimi ve belgelerin doğruluğu ile dernek tüzüğü, en büyük mülki amir tarafından altmış gün içinde dosya üzerinden incelenir.
Kuruluş bildiriminde, tüzükte ve kurucuların hukuki durumlarında kanuna aykırılık veya noksanlık tespit edildiği takdirde bunların giderilmesi veya tamamlanması derhal kuruculardan istenir. Bu istemin tebliğinden başlayarak otuz gün içinde belirtilen noksanlık tamamlanmaz ve kanuna aykırılık giderilmezse; en büyük mülki amir, yetkili asliye hukuk mahkemesinde derneğin feshi konusunda dava açması için durumu Cumhuriyet savcılığına bildirir. Cumhuriyet savcısı mahkemeden derneğin faaliyetinin durdurulmasına karar verilmesini de isteyebilir.
Kuruluş bildiriminde, tüzükte ve belgelerde kanuna aykırılık veya noksanlık bulunmaz ya da bu aykırılık veya noksanlık belirli sürede giderilmiş bulunursa; keyfiyet derhal derneğe yazıyla bildirilir ve dernek, dernekler kütüğüne kaydedilir.

3. Dernek tüzüğünün ilanı
Madde 0061:
(23.11.2004 tarih ve 25649 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 5253 sayılı Kanunun 38/C maddesiyle yürürlükten kaldırılmıştır.)

4. İlk genel kurul toplantısı
Madde 0062:
(23.11.2004 tarih ve 25649 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 5253 sayılı Kanunun 38/A maddesiyle değişen şekli.) Dernekler, 60 ıncı maddenin son fıkrası gereğince yapılan yazılı bildirimi izleyen altı ay içinde ilk genel kurul toplantılarını yapmak ve zorunlu organlarını oluşturmakla yükümlüdürler.

B. Üyelik

I. Kazanılması
1. Kural
Madde 0063:
Hiç kimse, bir derneğe üye olmaya ve hiçbir dernek de üye kabul etmeye zorlanamaz.

2. Koşulları
Madde 0064:
Fiil ehliyetine sahip bulunan her gerçek kişi (07.08.2003 tarih ve 25192 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 4963 sayılı Kanunun 32 nci maddesiyle eklenen ibare.) ile tüzel kişiler, derneklere üye olma hakkına sahiptir.
Yazılı olarak yapılacak üyelik başvurusu, ( ... ) (1) dernek yönetim kurulunca en çok otuz gün içinde karara bağlanır ve sonuç yazıyla başvuru sahibine bildirilir. Başvurusu kabul edilen üye, bu amaçla tutulacak deftere kaydedilir.

(1)(Bu kısımda yer alan "tüzükte başkaca bir düzenleme yoksa," ibaresi; 23.11.2004 tarih ve 25649 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 5253 sayılı Kanunun 38/B maddesiyle madde metninden çıkarılmıştır.)

II. Sona ermesi
1. Kendiliğinden
Madde 0065:
Üyelik için kanunda veya tüzükte aranılan nitelikleri sonradan kaybedenlerin dernek üyeliği kendiliğinden sona erer.

2. Çıkma ile
Madde 0066:
Hiç kimse, dernekte üye kalmaya zorlanamaz. Her üye ( ... ) (1) yazılı olarak bildirmek kaydıyla, dernekten çıkma hakkına sahiptir.

(1)(Bu kısımda yer alan "altı ay önceden" ibaresi; 07.08.2003 tarih ve 25192 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 4963 sayılı Kanunun 33 üncü maddesiyle madde metninden çıkarılmıştır.)

3. Çıkarılma ile
Madde 0067:
Tüzükte üyelerin çıkarılma sebepleri gösterilebilir.
Tüzükte çıkarma sebepleri gösterilmişse, çıkarma kararına bu sebeplerin haklı sayılamayacağı iddiasıyla itiraz edilemez.
Tüzükte çıkarma düzenlenmemişse üye, ancak haklı sebeple çıkarılabilir. Bu çıkarma kararına, haklı sebep bulunmadığı ileri sürülerek itiraz edilebilir.

III. Kapsamı
1. Üyelerin hakları
a. Eşitlik ilkesi
Madde 0068:
Dernek üyeleri eşit haklara sahiptirler. Dernek, üyeleri arasında dil, ırk, renk, cinsiyet, din ve mezhep, aile, zümre ve sınıf farkı gözetemez; eşitliği bozan veya bazı üyelere bu sebeplerle ayrıcalık tanıyan uygulamalar yapamaz.
Her üyenin, derneğin faaliyetlerine ve yönetimine katılma hakkı vardır.
Dernekten çıkan veya çıkarılan üye, dernek malvarlığında hak iddia edemez.

b. Oy hakkı
Madde 0069:
Her üyenin genel kurulda bir oy hakkı vardır; üye, oyunu şahsen kullanmak zorundadır.
Onursal üyelerin oy hakkı yoktur.

2. Üyelerin yükümlülükleri
a. Ödenti verme borcu
Madde 0070:
Üyelerin ödenti verme borcu tüzükle düzenlenir. Tüzükte düzenleme yoksa üyeler, dernek amacının gerçekleşmesi ve borçlarının karşılanması için zorunlu ödentilere eşit olarak katılırlar. Dernekten çıkan veya çıkarılan üye, üyelikte bulunduğu sürenin ödentisini vermek zorundadır.
Onursal üyeler ödenti vermek zorunda değildir.

b. Diğer yükümlülükler
Madde 0071:
Üyeler, dernek düzenine uymak ve derneğe sadakat göstermekle yükümlüdürler.
Her üye, derneğin amacına uygun davranmak, özellikle amacın gerçekleşmesini güçleştirici veya engelleyici davranışlardan kaçınmakla yükümlüdür.

C. Organlar

I. Genel olarak
Madde 0072:
Derneğin zorunlu organları, genel kurul, yönetim kurulu ve denetim kuruludur.
Dernekler zorunlu organları dışında başka organlar da oluşturabilirler. Ancak, bu organlara zorunlu organların görev, yetki ve sorumlulukları devredilemez.

II. Genel kurul
1. Niteliği ve oluşumu
Madde 0073:
Genel kurul, derneğin en yetkili karar organı olup; derneğe kayıtlı üyelerden oluşur.

2. Toplanması
a. Olağan toplantı
Madde 0074:
Genel kurul, tüzükte belirtilen zamanda yönetim kurulunun çağrısı üzerine toplanır.
(23.11.2004 tarih ve 25649 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 5253 sayılı Kanunun 38/A maddesiyle değişen şekli.) Olağan genel kurul toplantılarının en geç üç yılda bir yapılması zorunludur.

b. Olağanüstü toplantı
Madde 0075:
Genel kurul, yönetim veya denetim kurulunun gerekli gördüğü hallerde veya dernek üyelerinden beşte birinin yazılı başvurusu üzerine, yönetim kurulunca olağanüstü toplantıya çağrılır.
Yönetim kurulu, genel kurulu toplantıya çağırmazsa; üyelerden birinin başvurusu üzerine, sulh hakimi, üç üyeyi genel kurulu toplantıya çağırmakla görevlendirir.

c. Toplantısız veya çağrısız alınan kararlar
Madde 0076:
Bütün üyelerin bir araya gelmeksizin yazılı katılımıyla alınan kararlar ile dernek üyelerinin tamamının kanunda yazılı çağrı usulüne uymaksızın bir araya gelerek aldığı kararlar geçerlidir.
Bu şekilde karar alınması olağan toplantı yerine geçmez.

3. Toplantıya çağrı
Madde 0077:
Genel kurul, yönetim kurulunca, en az onbeş gün önceden toplantıya çağrılır. Bu amaçla toplantının günü, saati, yeri ve gündemi, ( ... ) (1) üyelere ( ... ) (2) bildirilir.
Toplantıya çağrı usulü ve toplantının ertelenmesine ilişkin konular, yönetmelikle düzenlenir.

(1) (Bu kısımda yer alan "yerel bir gazete ile ilan edilir ve aynı zamanda" ibaresi; 23.11.2004 tarih ve 25649 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 5253 sayılı Kanunun 38/B maddesiyle madde metninden çıkarılmıştır.)

(2) (Bu kısımda yer alan "bir yazıyla" ibaresi; 23.11.2004 tarih ve 25649 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 5253 sayılı Kanunun 38/B maddesiyle madde metninden çıkarılmıştır.)

4. Toplantı yeri ve toplantı yeter sayısı
Madde 0078:
Genel kurul toplantıları, tüzükte aksine hüküm olmadıkça, dernek merkezinin bulunduğu yerde yapılır.
Genel kurul, katılma hakkı bulunan üyelerin salt çoğunluğunun, tüzük değişikliği ve derneğin feshi hallerinde üçte ikisinin katılımıyla toplanır; çoğunluğun sağlanamaması sebebiyle toplantının ertelenmesi durumunda ikinci toplantıda çoğunluk aranmaz. Ancak, bu toplantıya katılan üye sayısı, yönetim ve denetim kurulları üye tam sayısının iki katından az olamaz.
Genel kurul toplantısı, bir defadan fazla geri bırakılamaz.

5. Toplantı usulü
Madde 0079:
Genel kurul toplantısının açılışından sonra, toplantıyı yönetmek üzere, bir başkan ve yeteri kadar başkan vekili ile yazman seçilir.
Genel kurul toplantısında yalnız gündemde yer alan maddeler görüşülür. Ancak, toplantıda hazır bulunan üyelerin en az onda biri tarafından görüşülmesi yazılı olarak istenen konuların gündeme alınması zorunludur.
(....) (23.11.2004 tarih ve 25649 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 5253 sayılı Kanunun 38/C maddesiyle son paragraf yürürlükten kaldırılmıştır.)

6. Genel kurulun görev ve yetkileri
Madde 0080:
Genel kurul, üyeliğe kabul ve üyelikten çıkarma hakkında son kararı verir; dernek organlarını seçer ve derneğin diğer bir organına verilmemiş olan işleri görür.
Genel kurul, derneğin diğer organlarını denetler ve onları haklı sebeplerle her zaman görevden alabilir.

7. Genel kurul kararları
a. Karar yeter sayısı
Madde 0081:
Genel kurul kararları, toplantıya katılan üyelerin salt çoğunluğuyla alınır. Şu kadar ki, tüzük değişikliği ve derneğin feshi kararları, ancak toplantıya katılan üyelerin üçte iki çoğunluğuyla alınabilir.

b. Oy hakkından yoksunluk
Madde 0082:
Hiçbir dernek üyesi, dernek ile kendisi, eşi, üstsoyu ve altsoyu arasındaki bir hukuki işlem veya uyuşmazlık konusunda alınması gereken kararlarda oy kullanamaz.
 (07.08.2003 tarih ve 25192 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 4963 sayılı Kanunun 34 üncü maddesiyle eklenmiştir.) Tüzel kişi adına oy kullanacak kişi hakkında da yukarıdaki fıkra hükmü uygulanır.

c. Kararın iptali
Madde 0083:
Toplantıda hazır bulunan ve kanuna veya tüzüğe aykırı olarak alınan genel kurul kararlarına katılmayan her üye, karar tarihinden başlayarak bir ay içinde; toplantıda hazır bulunmayan her üye kararı öğrenmesinden başlayarak bir ay içinde ve her halde karar tarihinden başlayarak üç ay içinde mahkemeye başvurmak suretiyle kararın iptalini isteyebilir.
Diğer organların kararlarına karşı, dernek içi denetim yolları tüketilmedikçe iptal davası açılamaz.
Genel kurul kararlarının yok veya mutlak butlanla hükümsüz sayıldığı durumlar saklıdır.

III. Yönetim kurulu
1. Oluşumu
Madde 0084:
Yönetim kurulu, beş asıl ve beş yedek üyeden az olmamak üzere dernek tüzüğünde belirtilen sayıda üyeden oluşur.
Yönetim kurulu üye sayısı, boşalmalar sebebiyle üye tamsayısının yarısının altına düşerse; genel kurul, kalan yönetim kurulu üyeleri veya denetim kurulu tarafından bir ay içinde toplantıya çağrılır. Çağrı yapılmazsa, üyelerden birinin istemi üzerine, sulh hakimi, üç üyeyi genel kurulu toplantıya çağırmakla görevlendirir.

2. Görevleri
Madde 0085:
Yönetim kurulu, derneğin yürütme ve temsil organıdır; bu görevini kanuna ve dernek tüzüğüne uygun olarak yerine getirir.
Temsil görevi, yönetim kurulunca, üyelerden birine veya bir üçüncü kişiye verilebilir.

IV. Denetim kurulu
Madde 0086:
Denetim kurulu, üç asıl ve üç yedek üyeden az olmamak üzere dernek tüzüğünde belirtilen sayıda üyeden oluşur.
Denetim kurulu, denetleme görevini, dernek tüzüğünde belirtilen esas ve usullere göre yapar; denetleme sonuçlarını bir raporla yönetim kuruluna ve genel kurula sunar.

D. Sona erme

I. Kendiliğinden
Madde 0087:
Dernekler, aşağıdaki hallerde kendiliğinden sona erer:
1-)Amacın gerçekleşmesi, gerçekleşmesinin olanaksız hale gelmesi veya sürenin sona ermesi,
2-)İlk genel kurul toplantısının kanunda öngörülen sürede yapılmamış ve zorunlu organların oluşturulmamış olması,

3-)Borç ödemede acze düşmüş olması,
4-)Tüzük gereğince yönetim kurulunun oluşturulmasının olanaksız hale gelmesi,
5-)Olağan genel kurul toplantısının iki defa üst üste yapılamaması.
Her ilgili, sulh hakiminden, derneğin kendiliğinden sona erdiğinin tespitini isteyebilir.

II. Genel kurul kararı ile
Madde 0088:
Genel kurul, her zaman derneğin feshine karar verebilir.

III. Mahkeme kararı ile
Madde 0089:
Derneğin amacı, kanuna veya ahlaka aykırı hale gelirse; Cumhuriyet savcısının veya bir ilgilinin istemi üzerine mahkeme, derneğin feshine karar verir. Mahkeme, dava sırasında faaliyetten alıkoyma dahil gerekli bütün önlemleri alır.

E. Derneklerin faaliyetleri

I. Genel olarak
Madde 0090:
Dernekler, amaçlarını gerçekleştirmek üzere, tüzüklerinde belirtilen çalışma konuları ve biçimleri doğrultusunda faaliyette bulunurlar.
Yasaklanan veya izne bağlı faaliyetlerle ilgili kamu hukuku nitelikli özel kanun hükümleri saklıdır.
Dernek faaliyetleri ile ilgili yasak ve sınırlamalara aykırılık halinde, Cumhuriyet savcısının istemiyle mahkemece faaliyetten alıkoyma kararı verilebilir.

II. Uluslararası faaliyet
1. Faaliyet serbestliği
Madde 0091:
(11.01.2003 tarih ve 24990 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 4778 sayılı Kanunun 34 üncü maddesiyle değişen şekli.) Dernekler, tüzüklerinde gösterilen amaçları gerçekleştirmek üzere uluslararası faaliyette ve işbirliğinde bulunabilirler, yurt dışında şube açabilirler ve yurt dışında kurulmuş dernek veya kuruluşlara üye olarak katılabilirler.

2. Yabancı dernekler
Madde 0092:
(11.01.2003 tarih ve 24990 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 4778 sayılı Kanunun 35 inci maddesiyle değişen şekli.) Yabancı dernekler, ( ... ) (1) Dışişleri Bakanlığının görüşü alınmak suretiyle İçişleri Bakanlığının izniyle Türkiye’de faaliyette ve işbirliğinde bulunabilirler, şube açabilirler, üst kuruluşlar kurabilir ve kurulmuş üst kuruluşlara katılabilirler.

(1)(Bu kısımda yer alan "uluslararası alanda işbirliği yapılmasında yarar görülen hallerde ve karşılıklı olmak koşuluyla" ibaresi; 23.11.2004 tarih ve 25649 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 5253 sayılı Kanunun 38/B maddesiyle madde metninden çıkarılmıştır.)

III. Yabancıların dernek kurma hakkı
Madde 0093:
Türkiye'de yerleşme hakkına sahip olan yabancı gerçek kişiler, ( ... ) (1) dernek kurabilirler veya kurulmuş derneklere üye olabilirler.
Onursal üyelik için bu koşul aranmaz.

(1)(Bu kısımda yer alan "karşılıklı olmak koşuluyla" ibaresi; 23.11.2004 tarih ve 25649 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 5253 sayılı Kanunun 38/B maddesiyle madde metninden çıkarılmıştır.)

F. Derneklerin örgütlenmesi

I. Şube açmaları
1. Kuruluşu
Madde 0094:
Dernekler, gerekli görülen yerlerde genel kurul kararıyla şube açabilirler. Bu amaçla dernek yönetim kurulunca yetki verilen en az üç kişilik kurucular kurulu, şube açılacak yerin en büyük mülki amirine şube kuruluş bildirimini ve gerekli belgeleri verir.
(07.08.2003 tarih ve 25192 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 4963 sayılı Kanunun 35/d maddesiyle ikinci paragraf yürürlükten kaldırılmıştır.)
Şube kuruluş bildiriminin içeriği ve gerekli belgeler, yönetmelikte gösterilir.

2. Şubenin organları ve uygulanacak hükümler
Madde 0095:
Her şubede genel kurul ve yönetim kurulu ile denetim kurulu veya denetçi bulunması zorunludur.
Bu organların görev ve yetkileri ile şubelere ilişkin diğer hususlar hakkında bu Kanun hükümleri uygulanır.

II. Üst kuruluşlar kurmaları
1. Federasyon
Madde 0096:
Federasyonlar, kuruluş amaçları aynı olan en az beş derneğin, amaçlarını gerçekleştirmek üzere üye sıfatıyla bir araya gelmeleri suretiyle kurulur.
Her federasyonun bir tüzüğü bulunur.
Federasyon, kuruluş bildirimi, tüzük ve gerekli belgelerin yerleşim yerinin en büyük mülki amirine verilmesiyle tüzel kişilik kazanır.

2. Konfederasyon
Madde 0097:
Konfederasyonlar, kuruluş amaçları aynı olan en az üç federasyonun, amaçlarını gerçekleştirmek üzere üye sıfatıyla bir araya gelmeleri suretiyle kurulur.
Her konfederasyonun bir tüzüğü bulunur.
Konfederasyon, kuruluş bildirimi, tüzük ve gerekli belgelerin yerleşim yerinin en büyük mülki amirine verilmesiyle tüzel kişilik kazanır.

3. Ortak hükümler
Madde 0098:
Dernekler, bağlı oldukları federasyonun; federasyonlar da bağlı oldukları konfederasyonun genel kurulunda en az üçer üye ile temsil olunurlar. Temsilci üyeler, ilgili derneklerin ve federasyonların genel kurullarınca seçilirler.
Federasyon ve konfederasyonlara ilişkin diğer hususlar hakkında bu Kanun hükümleri uygulanır.

G. Dernek gelirleri

Madde 0099:
Dernek gelirleri, üye ödentisi, dernek faaliyetleri sonucunda veya dernek malvarlığından elde edilen gelirler ile bağış ve yardımlardan oluşur.

H. Saklı hükümler

Madde 0100:
Kamuya yararlı dernekler ve özel kanunlarla kurulan dernekler hakkındaki özel hükümler saklıdır.