Halkevleri Soma Madenci Evi Broşür Dizisi'nin ilk broşürü yayınlandı. "İş kazası durumunda haklarınız ve yapılması gerekenler" adlı ilk broşür Madenci Evi Hukuk Birimi tarafından hazırlandı.

İş Kazası Durumunda Haklarınız ve Yapılması Gerekenler

İş Kazası Nedir?

İşçinin çalıştığı işyerinde, serviste, işyeri dışında veya işverenin işyeri dışındaki herhangi bir işinde meydana gelen ve işçiye zarar veren olay iş kazasıdır. Yani işe gidip gelirken servis aracında, maden sahası içinde yeraltı ya da yerüstünde, madene inerken, madende çalışırken meydana gelmesi yeterlidir.

İşçinin Yaptığı İşi Dışında Bir İşten Dolayı İşyeri Dışındayken Başına Bir Kaza Gelirse İş Kazası Sayılır Mı?

Evet. Eğer patron işçiyi herhangi bir iş için işyeri dışına göndermiş, görevlendirmiş ve kaza o görevin yapılması sırasında ya da işe giderken meydana gelmişse bu olay iş kazası olarak değerlendirilir. Örneğin işveren işçiyi malzeme almak için bir yere gönderdiğinde kaza meydana gelirse, bu iş kazasıdır. İşçiler patronun tuttuğu bir araç (servis) ile işlerine gider gelirken veya bir işyerinden işverenin emri doğrultusunda işyeri dışındaki başka bir işe giderken yolda başlarına gelen herhangi bir kaza da iş kazası olarak değerlendirilir.

Bir Olayın İş Kazası Sayılabilmesi İçin İşçinin Bedenen Zarar Görmesi Şart Mı?

Hayır, işçinin iş kazasından bedenen zarar görmesi gerekmez. İş kazasına bağlı olarak meydana gelen madene inememe, depresyon, uykusuzluk ve dikkat dağınıklığı gibi ruhsal rahatsızlıklar da iş kazası kapsamına girer.

Bir İş Kazası Olduğunda İşçi Hemen Zarar Görmeyip, Sonradan Rahatsızlık Ortaya Çıkarsa Ne Yapabilir?

Bir olayın iş kazası olarak sayılması için işçinin olay anında hemen bir zarara uğraması şart değildir. Kaza anında bir belirti görülmeyebilir. Ancak sonradan ortaya çıkan beden ve ruh rahatsızlıklarının kazaya bağlı olduğu doktor raporu ile tespit edilirse, üzerinden yıllar geçse bile, bu kaza da iş kazası olarak değerlendirilir.

İş Kazasına Uğrayan İşçinin Sigortalı Olup Olmaması Önemli Midir?

Hayır. İş kazası geçiren işçi sigortasız bile olsa bağlı bulundukları Sosyal Güvenlik Kurumu’na yapılan bir başvuru ile sigortalı işçilerin yararlandıkları bütün haklardan faydalanabilir.

İşçiye Sağlık Yardımını Kim Sağlar?

İş kazası olduğunda işveren, SGK olaya el koyana kadar gerekli tüm sağlık yardımlarını yapmak ve tedaviyi sağlamak zorundadır. İşçiyi en yakın tam teşekküllü hastaneye sevk etmeli, tüm tedavisini kendisi karşılamalıdır. Sağlık kurumları da bedelini gerekirse işverenden almak üzere tüm sağlık yardımlarını bedelsiz yapmak zorundadır.

Hastaneye Bildirim Yapmak Mecburi Mi?

İş kazası nedeniyle resmi veya özel hastaneye başvurulduğunda hasta girişini mutlaka “işkazası” olarak yaptırmak gerekmektedir. Bu durumda işlemler ücretsiz yapılmak, kaza hastane tarafından da zabıtaya (polis, jandarma ya da savcılık) ve işverenin bağlı olduğu SGK’ya bildirilmek zorundadır. Aksi halde iş kazasını devlete bildirmeyen hastaneye para cezası verilir.

İşveren Bildirim Yapmazsa Ne Yapmalı?

Bazı işçiler kazaya uğrayan işçi sigortasızsa veya sigortalı da olsa kazayı gizlemek için hastaneye trafik kazası, yüksekten düşme gibi hatalı girişler yaptırmaktadırlar. Bu durumda hastane polisine başvurarak olayın iş kazası olduğunu söyleyerek ifade vermek, ifade almazsa 155 veya 156'yı arayıp olayı anlatmak gerekmektedir.

İş Kazası İlk Hangi Kuruma Bildirilir?

İşveren, iş kazasını bölgedeki zabıtaya (savcılık, jandarma veya karakol) bildirmek zorundadır. Patron bu görevini yapmazsa 155 ve 156 gibi telefonlardan işçiler de (kendi isimlerini vermeleri gerekmeden) bildirim yapabilir. Bu görüşme kayıt altına alındığı için kolluk derhal işlem yapmak zorundadır. Patron, kazaya ilişkin delilleri ortadan kaldırılmadan bildirimde bulunmak ve tespitleri yaptırmak önemlidir.

Daha Sonra Ne Yapılır?

Zabıtadan sonra kaza, en geç üç işgünü içerisinde bir dilekçe ile SGK Bölge Müdürlüğü’ne bildirilir. Alo 170 hattını arayıp başvuru numarası alarak da başvuru yapılabilir. Başvurularda olaya tanık olan kişilerin isimleri mutlaka yazdırılmalıdır.

Olayın İş Kazası Olup Olmadığına Kim Karar Verir?

SGK Bölge Müdürlüğü’ne başvurulduktan sonra SGK olay yerine müfettişlerini göndermek zorundadır. Müfettişlerin tuttuğu rapora göre olayın iş kazası olup olmadığına karar verilir.

Eğer Olay İş Kazası İse Ne Olur ?

Olay iş kazası ise, işçinin tedavisi yapılır. Tedavisi süresince geçici iş göremezlik ödeneği ödenir. Maluliyet durumu varsa tespit edilir. Maaş buna göre bağlanır.

Maluliyet Aylığı Ne Zaman Bağlanır?

Kazazede işçinin maluliyet durumunun %10′un üzerine çıkması halinde maluliyet aylığı bağlanır.

Müfettiş İncelemesi Esnasında İşçiler Nelere Dikkat Etmelidir?

Müfettişlerin kaza yeri incelemelerinde kazaya uğrayan işçi eğer orada olabilecek durumda ise mutlaka bulunmalıdır. Eğer kazazede işçi bulunamıyorsa olayı gören işçi arkadaşları mutlaka müfettişlere bilgi vermelidir. Ayrıca müfettiş raporları düzenlenirken kazayı gören işçiler tanık olarak dinletilmelidir.

Kaza Sonrası, Kazazede İşçinin Dinlenme Süresi Ne Kadardır?

Kaza sonrasında işçinin ne kadar istirahat edeceğine doktor karar verir. Bazı özel hastaneler işverenle anlaşmalı olarak işçi tam iyileşmeden işe başlamasını istemektedir. Eğer raporun az olduğu düşünülüyorsa aynı konuda uzman başka bir doktora başvurarak rapor alınabilmektedir.

Dinlenme Süresinde İşveren İşçiyi İşten Atabilir Mi?

SGK tarafından verilen istirahat süresince işçi işten atılamaz. İstirahat süresinin işçinin ihbar süresini 6 hafta geçmesi durumunda ise işveren işçiyi ancak tazminatlarını vererek işten çıkartabilir. Yani 3 yıldan fazla çalışan işçinin iş sözleşmesi ancak 8 hafta ihbar süresi + 6 hafta = 14 haftadan fazla rapor alırsa tazminat ödeyerek sona erdirilebilir. Aksi halde işveren beklemek zorundadır.

İş Kazası Sonrasında İşçi İşverene Karşı Ne Yapabilir?

İşçinin 10 yıl içerisinde iş mahkemelerine başvurarak maddi ve manevi tazminat davası açması en uygun yoldur. Davanın uzun sürebileceği de düşünülerek, hak kaybı yaşamamak için dava 10 yıl beklemeden açılması tavsiye edilir.