3 Haziran Perşembe günü saat 18.00’de Adana Halkevi’nde İsviçre’de gerçekleştirilen CERN deneyi hakkında panel düzenlendi.

İsviçre’nin Cenevre kentinde yapılan ve halen sürmekte olan SMS deneyin katılımcılarından Çukurova Üniversitesi Fizik Bölümünde Öğretim Görevlisi olan Doç.Dr. İsa Dumanoğlu; CERN (Nükleer Araştırmalar için Avrupa Konseyi) tarafından yapılan bir dizi deneyde nelerin araştırıldığını, deneylerle ilgili kafalarda oluşan soru işaretlerine net bir şekilde açıklık getirmiş oldu.

Panel Adana Halkevi Bilim Komisyonu adına Eren Arslan’ın yaptığı sunumla başladı. Halkevleri’nin kurulduğu 1932 yılından bu yana üslendiği halkı aydınlatma misyonunu bu şekilde düzenledikleri bilim panelleriyle yerine getirmeye devam edeceklerini belirten Arslan, “Hayatın her alanına yürütülen gerici saldırıları bilim cephesiyle karşılayacağız ve halkımızla birlikte aydın bir ülke kuracağız” dedi. Aslan yaptığı konuşmanın ardından sözü deney gözlemcisi Doç.Dr. İsa Dumanoğlu’na bıraktı.

İsviçre’de gerçekleştirilen deney hakkında verdiği teknik bilgiden sonra basında çıkan yanlış haberlere karşı uyanık olmaya çağıran Dumanoğlu, CERN’de proton paketlerini çarpıştırma üzerine kurulu olan deneyin istenilen hedefe ulaşmanın yanı sıra diğer alanlarda da önemli yeni adımlar atılmasına neden olduğunu söyledi. Dumanoğlu, bilgisayar iletişiminin kalbi olan WWW(Word Wide Web)  bulunuşu, görüntüleme tekniğinin gelişimi gibi yeni buluşlara yol açan deneyin insanlık tarihi açısından önemli bir yerde durduğunu söyledi.

Deney hakkında yaptığı bilgilendirmenin ardından dinleyicilerden gelen soruları yanıtlandı.

Panelden sonra görüştüğümüz Dumanoğlu’yla popüler bir bilimsel çalışma olan CERN deneylerinde basında en çok sorulan ve çoğu zaman yanlış yada eksik cevaplanan soruları bizim için yanıtlamasını istedik.

Öncelikle katıldığınız bu panelde bizi aydınlattığınız için çok teşekkür ediyorum sayın

Dumanoğlu. Eğer izniniz olursa sohbetimizi iki ana başlık üzerinden şekillendirelim. Biricisi son zamanlarda bilim kurgu filmlerine de konu olmuş bu çalışmaların netleştirilmesi gereken noktalar, ikincisi de CERN’deki araştırmalarda gerçekten neyin araştırıldığı…

Öncelikle ben, basında çıkan yalan yanlış haberlerle, halkımızın kafasını allak bulak edildiği bu süreçte deneylerle ilgili bu paneli düzenlediği için Halkevlerine teşekkür ederim. Tabii ki içtenlikle sorularınızı yanıtlamak isterim.

İlk soru olarak gözlemci olaraktan katıldığınız bu deneyde küçük bir evren mi oluşturulmaya çalışılıyor?

Bu deneylerde iki saç teli büyüklüğündeki proton paketleri ve kurşun çekirdeklerini çarpıştırılarak küçük bir evren değil, sadece evrenin ilk oluşumu sırasındaki olaylar anlamaya çalışıyoruz.

Alternatif bir enerji üretme çabası mı var?

Şöyle açıklamam gerekirse CERN’de ürettiğiniz  ¼ gram anti madde 10,000 kiloton TNT gücündedir. Fakat CERN’de ¼ gram Anti madde üretilmesi 500 milyon yıl bir süreç alır. Bunun yanında sizin bunu üretmek için harcadığınız enerji bundan elde edeceğiniz enerjiden çok daha az olacağından burada bir enerji üretimi söz konusu değildir.

Bu deneylerde tanrı parçacığı bulunacak mı?

Öncelikle ben tanrı parçacı değil Higgs parçacığı diyorum. Temel parçacıklara kütle verdiğine inanılan parçacıktır. Higs mekanizması Peter Higgs tarafından Standart modele yapılmış bir yamadır. Standart modele göre bütün temel parçacıkların kütlesiz olması gerekir ama gözlemlediğimiz bu değil bütün temel parçacıkların bir kütlesi var. Hatta bir birinin kopyası olan parçacıklar var ve tek farkları kütlelerinin farklı olması. Yapılan çalışmalar sonucu Higgs parçacığı şimdiye kadar gözlemlenmiş değil.

CERN’de zaman makinesi mi yapılmaya çalışılıyor?

CERN bir zaman makinesi olduğu doğru fakat sizi fiziksel olarak geçmişe götürmek için değil, evrenin ilk aşamalarında neler olduğunu anlamak için yapılmış bir zaman makinesi.

Peki, bu çalışmalarda nükleer bomba mı yapılmaya çalışılıyor?

CERN de üretilen ¼ gram Anti maddeyle Japonya da ki Nagazaki’dekine yakın bir patlama elde edebilirsiniz fakat daha öncede belirttiğim gibi bunu üretmeniz 500 milyon yıl alacaktır.

Ya vakum kabarcıkları oluşacak mı?

Vakum kabarcıklarının oluşacağı, kararsız durumdaki evrenin kararlı hale geleceği ve yok olacağı teorisi. Fakat böyle bir ihtimal yok.

Bu çarpışmalarda dünya için çok büyük tehlikeler teşkil ediyor mu, yani bu çarpışmalarla oluşan kara delikler dünyayı yutacak mı?

Dünyamızın hemen dışında ve evrenin her yerinde CERN’den çok daha büyük çapta kozmik ışık çarpışmaları oluyor ama bunlar dahi şimdiye kadar dünyayı yok etmezken CERN'deki çarpışmaların dünyayı yok edeceği yada kara delikler oluşturup dünyayı yutacağını söylemek gereksiz ve kesinlikle böyle bir ihtimal yok.

Sayın Dumanoğlu ikinci kısımda da sizden panelimizin de konusu olan şu soruyu yanıtlamanızı isteyeceğim; gerçekten CERN deneylerinde ne aranıyor?

Kısaca değinmem gerekirse üzerinde durduğumuz ana soru başlıkları şunlar:

-          Süper simetri var mı yok mu?

-          Higgs parçacığı var mı yok mu?

-          Evren nasıl oluştu?

-          Evrende neden anti madde yok?

Sayın Dumanoğlu bizimle bilgilerinizi paylaştığınız ve bizi aydınlattığınız için teşekkürler. Son olarak bu bilgilere bir şeyler daha eklemek ister misiniz?

Şunu ekleyerek bitireyim CERN’nin silah yapımı gibi bir amacı yoktur. Tekrardan Halkevleri’ne böyle değerli bir amaç yüklendiği için teşekkür ediyorum.