Halkevleri Genel Merkezi, kimi basın-yayın organlarında çıkan asılsız haberlerde kaynak olarak gösterilen İçişleri Bakanlığı'nın derneğimiz hakkında hazırladığı dosyayla ilgili Bakanlık tarafından bilgi verilmemesi üzerine, Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulu'na bir itirazda bulundu. İtiraz dilekçesi aşağıda yeralmaktadır;

BİLGİ EDİNME DEĞERLENDİRME KURULU’NA

İTİRAZ EDEN : Halkevleri Derneği Genel Merkezi

                     (Dernek adına Mustafa COŞAR / Genel Sekreter)

BİLGİ EDİNME HAKKINI

İHLAL EDEN KURUM :İçişleri Bakanlığı Dernekler Dairesi Başkanlığı

KONU :  Bilgi edinme hakkı kapsamında İçişleri Bakanlığı Dernekler Dairesi Başkanlığı’na yaptığımız başvuruda,  bu kurum tarafından 21.09.2004 tarih ve 01713 sayılı yazısı ile bilgi edinme hakkımızın ihlaline ilişkin tasarrufuna itirazımızın, 4982 Sayılı Yasa’nın 13 üncü maddesi uyarınca süresinde sunulmasıdır.

TEBLİĞ VE TEBELLÜĞ

TARİHİ  :           21.09.2004

AÇIKLAMALAR :

I. OLAY

1932 yılından bu yana faaliyet gösteren ve Bakanlar Kurulu kararı ile “kamuya yararlı dernek” olarak kabul edilen derneğimiz Halkevleri Derneği aleyhinde, 02.09.2004 günlü Zaman Gazetesi’nde asılsız ithamların yeraldığı “Atatürk’ün kurduğu Halkevleri örgüt yuvası olmakla suçlanıyor” başlıklı bir haber yayımlanmıştır. Benzer haberler, aynı yayın çizgisine sahip olduğu bilinen Samanyolu TV adlı televizyon kanalı ile Ortadoğu Gazetesi’nde de tekrarlanmıştır. Bu haberlerde, derneğimiz aleyhindeki asılsız ve karalayıcı ifadelere dayanak olarak, kimi İl Valilikleri tarafından hazırlanıp İçişleri Bakanlığı’na sunulduğu söylenen bir “dosya/rapor”dan bahsedilmektedir. (Ek-1)

Derneğimiz, söz konusu basın-yayın organları aleyhinde yasal yollara başvurmuş, ayrıca haberlerde bahsi geçen ve habere kaynak gösterilen söz konusu dosya/rapor ile ilgili bilgi edinmek amacıyla; 10.09.2004 günü, 4982 Sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu uyarınca İçişleri Bakanlığı Dernekler Dairesi Başkanlığı’na ekte örneği yeralan başvuruda bulunmuştur. (Ek-2)

İçişleri Bakanlığı Dernekler Dairesi Başkanlığı 21.09.2004 tarih ve 01713 sayılı cevabi yazısında; “Derneğinize ilişkin talep edilen bilgiler Bilgi Edinme Hakkı Kanunu’nun ‘Bilgi Edinme Hakkının Sınırları’ başlıklı dördüncü bölümü gereğince gizlilik arz ettiğinden, cevap verilememektedir” diyerek, bu başvurumuza hukuka aykırı biçimde red etmiş, haberlerde yeralan dosya/rapor hakkında derneğimizce talep edilen bilgileri vermemiştir. (Ek-3)

Bilgi talebinde bulunulan kurumun bu tasarrufu hukuka aykırıdır. Şöyle ki;

II. İTİRAZ NEDENLERİMİZ

1-)İçişleri Bakanlığı Dernekler Dairesi Başkanlığı, derneğimizin 4982 Sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu uyarınca usule uygun biçimde yaptığı başvuruya olumsuz yanıt vererek; öncelikle aynı yasanın “Amaç” başlıklı birinci maddesine aykırı davranmış bulunmaktadır. İdarenin itiraza konu tasarrufunda, yasada tanımlanan “demokratik ve şeffaf yönetim gerekleri” ile “tarafsızlık ve açıklık ilkeleri” açısından hukuka uygunluk bulunmamaktadır. Aynı şekilde idarenin anılan tasarrufu ile, 4982 Sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu’nun 4 üncü maddesi tarafından güvenceye alınmış olan “bilgi edinme hakkı” açıkça ihlal edilmiştir.

2-)İçişleri Bakanlığı Dernekler Dairesi Başkanlığı’nın bilgi edinme başvurumuzun reddi işleminde, aynı zamanda usule aykırılık da bulunmaktadır. İdare, 21.09.2004 tarih ve 01713 sayılı cevabi yazısında; “Derneğinize ilişkin talep edilen bilgiler Bilgi Edinme Hakkı Kanunu’nun ‘Bilgi Edinme Hakkının Sınırları’ başlıklı dördüncü bölümü gereğince gizlilik arz ettiğinden, cevap verilememektedir” demekte; ancak kurum bu yazısında, yasanın “Bilgi Edinme Hakkının Sınırları” başlıklı 4 üncü bölümünde yeralan maddelerden hangisine dayandığını somut bir biçimde belirtmemektedir.

3-)Kaldı ki 4982 Sayılı Yasanın, “Bilgi Edinme Hakkının Sınırları” başlıklı 4 üncü bölümünde yeralan maddeleri incelendiğinde, kişilerin çalışma hayatını ve meslek onurunu etkileyecek nitelikteki bilgi ve belgelerin, ister “devlet sırrı” ister “istihbarata ilişkin” olsun, bilgi edinme hakkı kapsamına alındığı görülmektedir. Yani yasa, kişilerin (Medeni Hukuk hükümleri gereği dernek gibi tüzel kişilerin de bu kapsamda olduğu tartışmasızdır) onuruna, şerefine vs., yani genel menfaatine yönelik haksız saldırıları ve kayıpları önlemeyi temel ve öncelikli amaç edinmiş durumdadır. Halkevleri Derneği hakkında basın-yayın organlarında yeralmış haberlerden de anlaşılacağı üzere, doğrudan derneğimizin ve dernek üyelerimizin maneviyatına son derece ağır ve çirkin bir biçimde zarar veren bilgilerin de, yasanın lafzı ve ruhu gereği bilgi edinme hakkı kapsamında değerlendirilmesi gerekir.

4-)Asıl önemlisi ise; derneğimiz ve dernek üyelerimiz hakkında talep edilen bilgiler, İçişleri Bakanlığı Dernekler Dairesi Başkanlığı tarafından bir anlamda “gizli” olduğu gerekçesiyle, olayın doğrudan muhatabı ve tarafı olan derneğimize açıklanmaz iken; her nasılsa kimi basın-yayın organlarında yer alabilmektedir. Yani idare, tarafımızca talep edilen bilgilerin “gizlilik arz ettiği”ni söylemekte ve böylece bilgi edinme hakkımızı ihlal etmekte, ama her nasılsa bu bilgileri kimi basın-yayın organlarına açıklamada hiç bir sakınca görmemektedir. Böylelikle, idarenin itiraza konu tasarrufunun ne denli keyfi ve hukuk dışı olduğu açıkça ortaya çıkmaktadır.

Sonuç olarak;

İçişleri Bakanlığı Dernekler Dairesi Başkanlığı’nın, bilgi edinme hakkımızı ihlal eden hukuka aykırı ve keyfi işlemine karşı,  4982 Sayılı Yasa’nın 13 üncü maddesi uyarınca süresinde yaptığımız iş bu itiraz başvurumuzun kabulü ile; 10.09.2004 tarihli bilgi edinme başvurumuzda talep edilen bilgi ve belgelerin tarafımıza verilmesinin teminini; her türlü yasal hakkımız ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi başta olmak üzere uluslararası ve ulusal yargı organlarına başvuru hakkımız saklı kalmak kaydı ile saygı ile dileriz. 28.09.2004

                                               Halkevleri Derneği Genel Merkezi adına

                                               Mustafa COŞAR

                                               Genel Sekreter