Çalışma yaşamını düzenleyen yasalar, çalışanlar aleyhine pek çok hüküm içerseler bile; kullanıldığında çalışanlar lehine olan bazı hükümler de içermektedir.

Kıdem tazminatına Nasıl Hak Kazanılır?

İşten haksız olarak çıkartılan veya haklı nedenle işten ayrılan işçi, bir yılı geçen çalışmaları için kıdem tazminatına hak kazanır. Kıdem tazminatı, çalışılan her yıl için 30 günlük brüt ücret ve yol – servis - yemek – ikramiye – yakacak gibi sosyal haklarının toplanması ile bulunur.

İhbar Tazminatı Hangi Hallerde Ödenir?

İşten çıkartılacağı kendisine kıdemi 6 aya kadarsa 2 hafta, 6 aydan 1,5 yıla kadarsa 4 hafta, 1.5 yıldan 3 yıla kadarsa 6 hafta, 3 yıldan fazla ise 8 hafta önce bildirilmeyen işçiye, ihbar tazminatı ödenir. İhbar tazminatı, ihbar süresi kadar brüt ücrete yol – servis - yemek – ikramiye – yakacak gibi sosyal haklarının eklenmesi ile hesaplanır.

Kullandırılmayan Yıllık İzinler Ne Olur?

İşçilere, çalıştıkları her tam yıl için yıllık ücretli izin kullandırılması gerekir. Verilecek yıllık ücretli izin süresi, hizmet süresi; 1-5 yıl arası olanlar için  14 günden, 5-15 yıl arası olanlar için 20 günden, 15 yıldan fazla çalışanlar için 26 günden az olamaz. İşçinin iş sözleşmesi sona erdiğinde, kullanmadığı yıllık ücretli izinleri varsa, bu izin sürelerinin parası işçiye peşin olarak ödenmelidir.

İşe Başlarken SSK Bildirimi Ne Zaman Yapılmalıdır?

Her işçi işe başlamadan bir gün önce Sosyal Sigortalar Kurumu’na bildirilerek çalıştığı günden itibaren sigortalı yapılmalıdır. Deneme süresi belirlense bile, bu kural değiştirilemez. İşçi de işe başladıktan sonra bir ay içerisinde işe başladığı işyerini, işe başlama tarihini SSK Bölge Müdürlüğü’ne bildirebilir.

Ücret Ödenirken Nelere Dikkat Edilmelidir?

Ücret, en geç ayda bir ödenmelidir. Ücreti haklı bir neden olmaksızın 20 günden fazla ödenmeyen işçi, ücreti ödenene kadar çalışmaktan kaçınabilir. İşveren bu nedenle işçiyi işten çıkartamaz.

Fazla Mesailer Nasıl Hesaplanır?

Haftalık çalışma süresi ara dinlenmesi hariç 45 saati geçemez. 45 saati geçen çalışmalar fazla mesaili çalışma olup, saat ücreti 1.5 kat arttırılarak ödenir. İş sözleşmesinde yazılı değilse ve işçinin yazılı onayı yoksa, işçi fazla mesai yapmaya zorlanamaz.

Dini ve Resmi Bayramlarda Çalışma Yapılabilir mi?

Kural olarak dini ve resmi bayramlarda çalışılmaz. Bu günler 1 Ocak – 23 Nisan – 19 Mayıs – 30 Ağustos – 28 Ekim 12.00/29 Ekim 24.00 arası – 3,5 gün Ramazan Bayramı – 4,5 gün Kurban Bayramı olmak üzere toplam 13.5 gündür. Bu günlerde çalışılması durumunda saat ücreti 2 kat olarak ödenir.

Yukarıdaki Alacaklar Nasıl Talep  Edilebilir?

İşten çıkartılan işçiler, işverenden yukarıdaki alacaklarının tamamını talep edebilirler. İşveren tarafından bu miktarların ödenmemesi durumunda iş mahkemesine dava açılarak alacaklar talep edilebilir. Kıdem tazminatı alacaklarını dava yolu ile talep edebilmek için zamanaşımı 10 yıl, diğer alacaklarda ise 5 yıldır.

İşçi, mahkemede alacaklarının varlığını yazılı belgeler ve tanık beyanları ile ispatlayabilir.

Yukarıdaki alacaklarını talep etmek yerine işine geri dönmek isteyen ve en az 30 işçi çalıştırılan işyerinde en az altı aylık kıdemi olan ve belirsiz süreli iş sözleşmesiyle çalışan işçiler, iş akitlerinin geçersiz nedenle feshedildiği iddiası ile 1 ay içerisinde iş mahkemesinde “İşe İade Davası” açmalıdırlar.

Sigortasız çalışan işçiler ise, yine iş mahkemesinde hizmet tespiti davası açarak eksiz primlerini işverene tamamlattırabilirler.

Mahkeme Dışında Başka Nerelere Başvurulabilir?

İşten çıkartılan işçiler, yasal alacaklarının ödenmesi için en kısa yol olarak Bölge Çalışma Müdürlüğü’ne şikayette bulunabilirler. Başvuru üzerine iş müfettişleri tarafından inceleme yapılarak 120 gün içerisinde rapor hazırlanır. Alacaklar tespit edilemezse iş mahkemesine dava açma hakkı saklıdır.

Yine sigortasız çalıştırılan işçiler, çalışmalarının tespiti için de en kısa yol olarak çalışırken bile SSK Bölge Müdürlüğü’ne şikayette bulunabilirler. Başvuru üzerine sigorta müfettişleri tarafından inceleme yapılarak 120 gün içerisinde rapor hazırlanır. Çalışması tespit edilemezse iş mahkemesine dava açma hakkı saklıdır.

Bu şikayetler sırasında işyerinde çalıştığını gösterir tüm belgelerle tanıkların isim ve adreslerinin dilekçe ile birlikte sunulması, iddiaların tespiti bakımından önemlidir.

İş Kazasına Karşı Neler Yapılabilir?

İş Yasasına göre işveren, işyerinde gerekli işçi sağlığı ve güvenliği önlemlerini alması, işçileri işkazasına karşı koruması gerekmektedir.

İş kazası geçirmiş olan işçinin sigortalı çalıştırılıp çalıştırılmaması ve işyerinde ne zamandır çalıştığı önemli değildir. Sigortasız çalıştırılan bir işçi de iş kazası geçirse, SSK’ya yapılacak bildirimle sigortalı işçinin faydalandığı her türlü haktan faydalanabilir.

İş kazasının en kısa zamanda SSK Bölge Müdürlüğü’ne bir dilekçe ile bildirilmesi gereklidir. Yapılacak başvuru üzerine SSK müfettişleri tarafından  olayın iş kazası olup olmadığının tespiti yapılacaktır.

Yine en kısa zamanda Bölge Çalışma Müdürlüğü’ne bir dilekçe ile bildirimde bulunulması gereklidir. Bu başvuru üzerine çalışma müfettişleri tarafından  yapılacak inceleme neticesinde iş kazasının tespiti ile tarafların kusur oranları belirlenecektir.

Bu bildirimler sırasında varsa tanıkların isim ve adreslerinin bildirilmesi ile kaza mahallinde yapılacak inceleme sırasında işçinin hazır bulunması, soruşturmanın işçi lehine çıkması açısından önemlidir.

İşçi, iş kazasından dolayı oluşan zararı ve maluliyeti nedeniyle işveren aleyhine iş mahkemelerinde maddi-manevi tazminat davası açabilir. Bu davalarda zamanaşımı 10 yıldır.